Değişen İnce Yapı Sabiti

-İki milyar yıl önceki fiziksel süreçlerin bugünkünden farklı olup olmadığını araştırmanın mümkün olduğunu mu söylüyorsunuz?

-Evet. Bu sayede doğa sabitlerinn iki milyar yıl önceki değerlerine bakabiliriz. Elektromanyetik süreçlerin α sabitine bağlı olmasına benzer şekilde kimi fiziksel süreçler doğa sabitlerinin katılımıyla gerçekleşir. Bu sabitlerin bazıları zaman içinde değişiklik göstermiş olabilir; artık bunu tespit edebiliriz.

Burada özellikler samaryum elementi önem kazanıyor. Samaryum lantanit grubundadır ve nadir bulunan bir metaldir. Samaryum çekirdeğinin nötron bombardımanına tutulması sonucunda, atom bir nötron fazla olan bir izotopa dönüşür. Çok yakın mesafede bir çekirdek rezonansın konumu, biraz da ince yapı sabitine bağlı bir enerji düzeyine geçer ve nötron tepkimesi çok daha yavaş gerçekleşir.

Sanal Parçacıklar

Enerji ile zaman arasında da bir belirsizlik vardır, denklemi de şu şekildedir.

ΔE. Δt ≥ h

Denklemde anlatılmak istenen, çok kısa süreliğine enerji borçlanabileceğiniz. Bir parçacık çok kısa süreliğine başka bir parçacık olabilir. Dolayısıyla fotonlar birer elektron-pozitron çiftine dönüşebilir ve hemen akabinde yine birleşip bir foton meydana getirir. Gerçekten var olmayıp sadece kısa süreliğine belirsizlik ilkesinin bir sonucu olarak ortaya çıktıkları için bunlara sanal parçacık adı verilir. Kaynak: Harald Fritzsch Yanılıyorsunuz Einstein!, Newton, Einstien, Heisenberg ve Feynman kuantum fiziğini tartışıyor, metris yayınları 142-143,(2010)

Metal Üzeyinde Tünelleme

Tünellem etkisinin teknik uygulamasına dair bir not  dşmek istiyorum. Varsayalım pozitif elektrik yüküne  sahip, son derece sivri bir iğneyi negatif elektrik yüküne sahip bir metal yüzeye yaklaştırıyorsunuz. İğne yeterli mesafeye sahipse metal yüzeyle arasında elektriksel alan oluşur ama kım meydana gelmez. Ancak iğne yüzeye iyice yaklaştığında akım geçmeye başlar. Sebehi biliyor musunuz? Tünelleme etkisi bunu mümkün kılıyor.

Amper André Marie (1775-1836)

Fransız matematik ve fizik bilgini. Lyron'da dünyaya geldi. Küçük yaşta matematiği, fiziği, edebiyatı, felsefeyi kendi kendine öğrendi. Matematiğe olağanüstü yeteneği vardır. onüç yaşındayken koni kesitleri üstüne bir kitap yeteneği vardı 13 yaşındayken koni kesitleri üstüne bir kitap yazdı. 1801'de Bourg'da fizik öğretmenliğine atandı. 1805'te Paris'te değişik okullarda fizik okuttu.1814'te Fen Akademisi'ne seçildi. Fizikte akımlarla mıknatısların karşılıklı etkilerini inceleyerk elektrodinamiğin ilk temellerini attı.  Bütün buluşlarını "Yalnız Deneyden Elde Edilen Elektrodinamik Olayların Matematik Teorisi Üstüne" adlı eserinde anlattı.  Arago ile birlikte elektromıknatısı buldu. Ömrünün sonuna doğru insan bilgilerinin tümünün sınıflandırmasını yapmak istedi: Bilimlerin Felsefesi. Ama sonunu getiremeden öldü. Elektrikte şiddet birimine onun adı verildi.

Kaynak: Görsel Alfabetik Genel Anks. cilt 1 görsel yayınları 36 (1985)

Aleviler Hakkında

Alevi, Müslümanlar'ın dördüncü halife Ali'yi  aşırı bağlılık gösteren bölümü. Başlangıcı Ali ile muaviye arasındaki çekişmedir. Sıffin Şavaşı sonunda  Ali halifelikten çekilince, ondan yana olanlara Şii ya da Alevi dendi. Daha sonra Şiilik iranlılar'ın resmi mezhebi haline geldi, belli  kurallara bağlandı. Ama Alevilik yayıldıkça, yerel inançlara karışarak değişik tarikatlar halini aldı. Bunlar arasında Ali'yi Muhammed Peygamber'den aha üstün tutanlar bile türedi. Yakındoğu'da Aleviler, genellikle Doğu Anadolu, kuzey suriye ve ırak kesiminde bulunur. Ama trakya'ya kadar Anadolu'nun her tarafında Alevi toplulukları vardır. Bektaşiler de Alevi olmakta birlikte, asıl Alevilerden farklıdırlar. Alevilik genellikle kırsal kesimde, Bektaşilik ise kentlerde yaygındır. Ama her ikisinde de "eline beline, diline sıkı olmak" ilkesi geçerlidir. Alevilerin dinsel denetimi "dede" denilen ve sıfatı törenler, dedenin başkanlığında yapılır.  Ama bu tören birçoklarınca sanıldığı gibi ahlak dışı hiç bir öğe taşımaz. Ancak Aleviler'e özgü olduğu için gizli yapılır. Bu nedenle Aleviliğin hasımları onu "mum söndü" adıyla nitelerler.

Belirsiz Yardımıyla Yol Bulunmaz

"Yüce Olan"ın zar atmadığı fikri, herhalde Albert Einstein'ın en fazla alıntılanan sözüdür. Fakat bu sözün arkasında dini saiklerin yatmadığını belirtmek önemlidir. Einstein "Tanrı" sözünü sık sık doğa ya da evren sözcüğünün yerini alacak bir metafor olarak kullanırdı.  Dikkat çektiği nokta basit ve materyalisti. Evren kesinlikle belirlenimci kanunlara göre mi işler? Kuantum kuramının kurucu  babası olarak görülen Neils Bohr, buna kuşkuyla cevap veriyordu. Einstein'a tekrar tekrar kuantum kuramının rastgelelik üzerine kurulduğunu söylemişti. Bazı sonuçların hiçbir nedeni yoktu. "Einstein, Tanrı'ya ne yapacağını söylemeyi bırak," demiştir.

Heisenberg'in belirsizlik ilkesinde olduğu gibi, bu rastgelelik de kuantum kuramının denklemlerine yazılmış gibi görünmektedir. Merkezi denklem, yani kuantum sistemlerinde gerçekleştirilen deneyleri anlamanın tek yolu, Schröndinger'in dalga denklemidir. Bu denklem kuantum nesnelerine dalgaların niteliklerini atfeder. Kuantum dünyasıyla ilgili bir şey bilmek istiyorsak bu dalga denklemini çözeriz. Fakat bu denklemden çekip çıkarabileceğimiz tek şey bir olasılıktır. 

Beşinci Element

Kadim Yunanlılar dünyanın dört elementten oluştuğunu düşünüyorlardı: Toprak, ateş, su ve hava. Ama "öz" dedikleri beşinci bir birleşenin de var olduğu tahmininde bulunmuşlardı.Yunanlılar öze metafizik bir safir şekillık bahşetmişlerdi; "öz" bir şekilde daha "temel" bir elementti; fakat hiçbir zaman öz hakkında daha fazlasını söylememişlerdi. Bugün fizikçiler de benzer bir durumdadırlar.

Uzaktaki süpernovalardan gelen ışığın gözlenmesi, evrenin genişlemesinin ivme kazandığını düşündürmektedir. Bu da  bilinmeyen bir kuvvetin (kara enerji olarak bilinir) kozmolojik ölçekte iş başında olduğu anlamına gelmektedir. Fizikçilerin kara enerjinin kaynağıyla ilgili en iyi tahmini, bu kaynağın boş uzayın "boşluğuntaki" enerji dalgalanmaları olduğunu söylemek olmuştur; fakat hesaplamaları onlara aksinin söz konusu olduğunu göstermiştir. Toplamaları yaptıklarında, kuram onlara ivme kazanmış olan genişleme için 10120 kat daha büyük bir değer vermiştir.

Fizik tarihinin en utanç verici sonuçlarından biri addedilmiştir bu. sorunu çözmek için önerilen çözümlerden biri, ivmelenmeye aslında boşlukta faaliyet gösteren henüz keşfedilmemiş bir kuvvetin neden olduğu iddiası olmuştur. Fizikçilerin elinde bu kevvetin nereden geldiğine dair fazla ilpucu bulunmasa da en azından buna verecek bir isim bolmuşlardır: ÖZ..

Kaynak: Fizik, Michael Brooks, versus kitap, 2012, 221. sayfa

Fizikte Kullanılan Bazı Terimler

Dolaşıklık: İki kuantum parçacığı etkileşime girdiğinde ortaya çıkan fenomen. Parçacıkların her biri, ikisi birden hakkındaki enformasyonu taşıyarak birbirine bağlı hale gelir.

Higgs parçacığı: Bazı kütle tiplerinin kaynağı olan Higgs alanını  etkili kıldığı düşünülen varsayımsal parçacık. 

Kara delik: Kütleçekimin, hiçbir şeyin (ışığın bile) ondan kaçamayacağı kadar güçlü olduğu uzay-zaman bölgesi. Kara delikler genellikle devasa bir yıldız kendi kütleçekiminin çekimiyle çöktüğüyle oluşur.

Karanlık Enerji:  Birçok fizikçinin, evrenin genişlemesinin ivme kazanmasından sorumlu olduğuna inandığı gizemli enerji biçimi.

Dünya'nın Değişen Manyetik Alanı

Gauss'un jeomanyetik atlası 1836'da yayınlandı. Dünya'nın manyetik alanıyla ilgili ölçümler, Gauss'un ilk çabalarından bu yana devam etmektedir: bugün elimizde 150 yıllık bir kayıt bulunuyor.  Kilit önemdeki bulgularda biri, manyetik Kuzey Kutbu'nun hareket etmekte olduğudur. Araştırmacılar bu duruma ilk kez 1831'de dikkat çekmiştir; mesele sonra bir daha 1904'te gündeme getirilmiştir. Aradan geçen süre zarfında manyetik Kuzey kutbu 50 km hareket etmiştir. 20. yüzyılda, manyetik kutup kuzeye doğru yılda yaklaşık 10 km hızla hareket etmiştir; ama bu hareketlliliğind hızlandığı görülmektedir. Manyetik Kuzey Kutbu şimdilik yılda 40 km hareket etmektedir.

Niels Bohr'ın Küçük Bir Anısı

Niels Bohr'un Gökdelen Yüksekliğinin Hesaplanma Yöntemi:

Bir gün Kopenhang Ünversitesi Fizik Bölümü'nün sınavında öğrencilere, "Bir gökdelenin yüksekliğini barometre ile nasıl bulunursunuz? diye bir sor sorulur.  Buna verilen ilginç bir cevap, "Barometrenin ucuna bir ip bağlarsınız; sonra gökdelenin tepesinden asıp aşağı salarsınız; barometre yere değdiğinde ipin  boyu ile barometre boyunun toplamı, gökdelen yüksekliğini verecektir". Bu cebap karşısında öğrenci dersten kalır ve öğrenci sonuca itiraz eder. Sorunu çözmek için görevlendirilen yeni bir hoca, verilen cevabın dopru olduğunu, ama fizik bilgisinin varlığını göstermediğine karar vererek soruya fiziksel temellere dayalı bir cevap vermesi için çoçuğa altı dakika süre verir. Sürre sonunda öğrenci şu cevapları verir:

Compton Olayinin Hesaplanmasi

Yukarıdaki şekilde compton olayı göstermektedir.
$E_{\gamma }\to$ gelen foton enerjisi
$p_{\gamma }\to$ gelen foton momentumu
$E_e\to Çıkan$ elektronun enerjisi
$p_e\to Çıkan$ elektronun momentumu
$E_{\gamma }^{´}\to$ Çıkan fotonun enerjisi
$p_{\gamma }^{´}\to$ Çıkan fotonun momentumu

Doğduğun Günün Özellikleri

• 1 Ocak – 10 Ocak Huzursuzluk ve kavgadan hoşlanmayan. Sevdiklerine düşkün, sabırlı ve çalışkan Kimsenin bir şeyinde gözü olmayan, kendi çalışıp kazanmaktan yana olan. Başarılı olmayı isteyen ve raha…t, güvende yaşamayı arzulayan. Gayet kibar ve nazik Doğru ve dürüst davranan. Başarısızlığa tahammülü olmayan, sevgiye önem veren. Takdir edilmekten hoşlanan, yeniliklere açık, bulunduğu alanda parlamak isteyen Kimi zaman coşkulu bazen karamsar olabilen. Fakat asla pes etmeyen, direnen. 
• 11 Ocak – 19 Ocak Son derece mantıklı, becerikli, akıllı, sözünde duran Eğitim hayatına önem veren. Öğrendiklerini kolay kolay unutmayan. Aklını ve yaratıcı hünerlerini kolaylıkla hayata geçirebilen Neyin gerekli neyin gereksiz olduğunu iyi ayırt edebilen mantıklı. Gerektiğinde sert konuşabilen. Aynı anda birden fazla konuda bilgi sahibi olabilen Gözlem gücü yüksek, iş hayatında başarıya mutlaka ulaşabilen.
  
• 20 Ocak – 29 Ocak Açık sözlü, yenilikçi, toplum bilinci yüksek, arkadaşlık ilişkileri güçlü Orijinal düşünebilen, tavırlarıyla ilgi uyandırabilen buluşçu. Gerektiğinde duygularını geri planda tutarak, mantıklı hareket edebilen Zihinsel aktivite gücü yüksek, herkesten daha çabuk öğrenebilen. Uygulamaya dönük, analizci, çağın ötesinde düşünebilen Zorluklar karşısında aklıyla kolayca çözüme ulaşan, sınırlamalardan hoşlanmayan.
• 30 Ocak – 8 Şubat Hızlı düşünebilen, gayet becerikli, dürüst ve arkadaşlıklara önem veren Tarafsız bir gözlem gücüne sahip, yapmacık insanlardan hoşlanmayan. Yabancı dil konusunda başarılı, konuşmaları sıradışı, yenilikçi Bulunduğu ortamda kolayca ilgi uyandıran, sıradışı espri kabiliyeti olan. Zeki, diğerlerinden çok çabuk öğrenen, kısa yoldan sonuca ulaşabilen Bilime önem veren, tartışmalardan hoşlanan, ikna gücü yüksek.

Değerli Arkadaşım Doğum Gününü Kutluyorum

Önce kardın, eridin çağlayan oldun. Goncaydın, açtın gül oldun. Gözümde yaştın, bittin gülücük oldun. Bir yaş daha büyüdün, iyi ki doğdun.

Biraz şans, biraz sevgi ve sabır, birer parça zaman, başarı ve memnuniyeti de eklersek malzemelere, hepsini karıştırıp senin için uzun ve dileklerinin gerçekleştiği bir “hayat pastası” yapabiliriz sanırım… Nice yaşlara!

Sensizlik yok olmak kadar acı,sen nefes kadar gerekli, canım kadar değerlisin, yokluğun yağmura yazı yazmak kadar zor iyiki doğdun herşeyim.

Güneşin Manyetik Döngüsü

NASA, Güneş'in kuzey ve güney kutuplarının yer değiştirerek baş aşağı döndüğüni duyurdu.

NASA'nın DR. Tony Philips, "Güneş'in manyetik alanının ters dönmesi kelimenin tam anlamıyla büyük bir olay. Güneş'in manyetik etkisi Plüton'dan sonra bile milyarca kilometre uzaklara ulaşabiliyor. Alanın kutuplarında meydana gelen değişimler yıldızlar arası uzayın eşiğindeki Voyager'in araştırmalarında da dalgalanmalara yoldaçıyor" dedi.

NASA, bu olaya dikkat çekmek için tüm süreci gösteren bir de görsel yayınladı.